thuonglibrary Lợi thế của con nhà nghèo!
Mình cũng là một đứa sinh ra trong gia đình khó khăn và tự bươn chải cuộc sống. Nhà mình không phải thuộc diện hộ nghèo nhưng vẫn có một quãng thời gian vô cùng vất vã vì những sự cố không mong muốn. Mình đã có khoảng thời gian tự bươn tự kiếm sống để vượt qua quãng đời sinh viên. Từng đâm đầu vào học dù không hề muốn để tự kiếm tiền đóng học phí. Từng đứng phát tờ rơi hay hoặc rửa chén cả ngày để kiếm 50k.
Nói ra cái sự nghèo của mình thiệt ra cũng không hề dễ chịu. Ít nhất đối với mình.
Nhưng sau này lớn lên, khi đã ra trường được 3 năm và gia đình đã không còn khó khăn nữa, mình nhìn thấy việc lớn lên trong một gia đình nghèo hoặc không khá giả vẫn có những mặt tích cực.
Ít nhất là mình đứng ở gốc độ của một “nghiên cứu ca bệnh” (case-control) và có đối chứng với bạn bè xung quanh.
Đọc lại bài viết để hiểu về case-control:
Mình đã từng đọc bài viết CON NHÀ GIÀU VÀ CON NHÀ NGHÈO KHÁC NHAU Ở ĐIỂM NÀO? PHÂN TÍCH TỪ GÓC ĐỘ GIÁO DỤC của chị Chi Nguyễn (The Present Writer).
Link bài viết chị Chi Nguyễn: https://thepresentwriter.com/con-nha-giau-va-con-nha-ngheo/
Chị Chi làm hẳn một nghiên cứu và trích dẫn nhiều tài liệu khoa học để cho thấy con nhà giàu có lợi thế như thế nào trong quá trình thành công của một đứa trẻ. Và thành công ở đây là khái niệm mà chúng ta vẫn thường hay hiểu. Những lợi thế đó bao gồm
Giàu đồng nghĩa với có thêm nhiều lựa chọn
Giàu giúp sửa sai, làm lại từ đầu dễ dàng hơn
Giàu giúp tự tin, vững vàng hơn.
Mình đánh giá đây là bài viết hay và tệ hơn, soi xét ở gốc độ quá khứ của mình, mình thấy nó hoàn toàn trùng khớp với những trải nghiệm của mình.
Tuy nhiên, mình lại không muốn bản thân hay những người lỡ may sinh ra trong một gia đình có hoàn cảnh không thuận lợi chỉ nhìn thấy một mặt của vấn đề. Mình không muốn tự trói tư duy lại nên mình ngồi ngẫm lại những khía cảnh tích cực của con nhà nghèo.
Còn nhà nghèo sẽ có 3 điểm lợi thế như sau:
1. Nghèo giúp bạn có điều kiện rèn luyện tính bền bỉ hay khả năng vượt khó tốt hơn.
Chúng ta thường nghe những câu “Nhà giàu vượt sướng để”. Ngụ ý chỉ những bạn sinh ra trong những khá giả thì sẽ ít gặp phải những rào cản, khó khăn hơn. Các bạn sẽ phải vượt qua những “cám dỗ” hơn là những khó khăn trong cuộc sống.
Nhưng nhà nghèo thì khác, con nhà nghèo sẽ có rất nhiều cơ hội, thử thách để vượt qua khó khăn nhằm đạt được thứ mình mong muốn. Do đó, chỉ số AQ sẽ có cơ hội được rèn luyện tốt hơn.
AQ là viết tắt của Adversity Quotient (chỉ số biểu thị khả năng vượt qua nghịch cảnh, bất hạnh, lao đao… gọi tắt là chỉ số vượt khó). Tại sao một số người trở nên xuất chúng, rất thành công, trong khi những người khác lại nản lòng, thất bại cho dù họ có thừa thông minh hoặc tư cách tốt? Điểm khác nhau giữa họ chính là sự chênh lệch về AQ. Đó là chỉ số dùng để đo xem ai có thể đương đầu và đương đầu có hiệu quả trước bất hạnh và nghịch cảnh.
Thông thường, cuộc sống của các bạn nhà giàu sẽ được ba mẹ (thường là những người có nền tảng giáo dục tốt và có điều kiện kinh tế ổn định) định hướng. Ba mẹ luôn có xu hướng đầu tư những điều tốt nhất cho con cái. Do đó, việc thừa hưởng những điều kiện tốt đẹp ngay từ khi còn nhỏ khiến chúng ta khó có khả năng cảm nhận những khó khăn thật sự.
Những khó khăn từ việc giải một bài tập khó trong phòng máy lạnh sẽ khó sánh bằng việc đạp xe chục cây số tới trường để đi học. Những khó khăn từ việc tham gia các khóa học ngoại khóa sẽ khó sánh bằng việc lăn lộn để đi làm thêm trang trải học phí. Việc được tôi luyện quá nghịch cảnh cũng giúp con nhà nghèo đón nhận những “nghịch cảnh” khác bình thường và học được cách thích nghi với nghịch cảnh nhanh chóng hơn.
Chính vì việc phải liên tục trải qua những sự rèn luyện, những nghịch cảnh nên các bạn nhà nghèo sẽ có được thứ gọi là “sự bền bỉ” cao hơn hẳn. Đây là một trong những yếu tố quan trọng trong cuông việc cũng cuộc sống sau này.
Trong bài nói Ted Talk của Angela Lee Duckworth – một cố giáo dạy toán lớp 7 ở trường công New York. Trong bài phát biểu, cô giải thích lý thuyết về “sự bền bỉ” như một dấu hiệu báo trước cho thành công.
Link bài nói của cô Angela:
https://www.youtube.com/watch?v=H14bBuluwB8
Ngoài ra, với việc có ít cơ hội lựa chọn và không thể làm lại từ đầu, con nhà nghèo sẽ sống chết để đạt được được mục tiêu đến cùng. Họ không có khái niệm “bỏ cuộc giữa chừng” vì đơn giản là không thể mất tất cả.
2. Nghèo giúp rèn luyện khả năng tự lập và sống độc lập hơn.
Thường các bạn nhà nghèo thì sẽ được sinh ra trong một gia đình có bố mẹ đầu tắt mặt tối vượt nghèo. Ba mẹ không phải không quan tâm mà là trước khi “quan tâm” bằng tinh thần, họ thường phải thể hiện tình thường bằng cách kiếm tiền để lo cho con cái một cuộc sống tốt hơn.
Phần nhiều để có thêm tiền trang trải cho việc học, các bạn sẽ phải hỗ trợ kiếm thêm nguồn thu nhập hoặc phụ giúp ba mẹ quán xuyến việc nhà ngay từ khi còn rất bé. Mình còn nhớ hồi cấp 1, cấp 2, khi còn học ở vùng quê nghèo, đa số bạn bè mình sẽ đi phụ giúp ba mẹ nhặt hạt cao su hoặc phụ gom mủ cao sủ (công việc này phổ biến ở miền Nam) để tăng thêm thu nhập. Mình thỉnh thoảng vẫn sẽ phụ giúp ba mẹ những công việc này nhưng thể trạng yếu ớt nên hay ở nhà quán xuyến việc nhà.
Ngược lại, các bạn ở các gia đình giàu thường sẽ được lo lắng chăm chút tươm tất, đủ đầy cả về đời sống vật chất lẫn đời sống tinh thần. Việc phụ giúp gia đình thường sẽ dừng lại ở các công việc dọn dẹp cơ bản.
Việc tự lập sớm giúp mình có khả năng tự ra quyết định và sống độc lập tốt hơn các bạn có điều kiện khác. Do đó, mình cảm thấy không quá phụ thuộc vào người khác mỗi khi làm bất cứ chuyện gì. Ngoài ra, việc được tôi luyện quá nghịch cảnh cũng giúp mình đón nhận những “nghịch cảnh” khác bình thường và tìm cách thích nghi với nó. Tóm lại, sau này mà có làm phụ huynh, mình nghĩ nếu cho con được “chất lượng sống” thì tốt nếu không thì có thể trao cho con một tư duy tích cực và cách nghĩ nhiều chiều để con không tự so sánh với xã hội mà biết tự mình vươn lên và vượt qua khó khăn.
3. Nghèo giúp bạn có một mục đích và định hướng sống mạnh mẽ
“Ráng học nha con”, “Ráng học để thoát nghèo” nha con.
Đó chắc hẳn là những câu nói mà các bạn có gia đình khó khăn nắm lòng. Đây có lẽ là chiến lược nòng cốt mà các gia đình tập trung phát triển để thoát ra khỏi hoàn cảnh “khó ba đời”.
Chính vì vậy, mà ngày từ nhỏ, con cái ở các gia đình nghèo đã được đặt mục tiêu để hướng tới. Họ có một khao khát mạnh mẽ vươn lên để thoát khỏi tình cảnh hiện tại, những khó khăn, thử thách càng cho họ một lí do để quyết tâm hơn.
Càng lớn mình càng hiểu được sự đáng sợ của việc sống một cuộc đời không có lí do. Do đó, nếu vừa sinh ra đã nhận được một sứ mệnh lớn lao là đưa gia đình thoát nghèo thì đó cũng là cái neo vững chãi để giúp chúng ta sống một cuộc đời có ý nghĩa.
Điều này không hoàn toàn đồng nghĩa với việc các bạn sinh ra trong một gia đình khá giả sẽ không có mục tiêu cuộc đời. Nhưng đôi khi việc sinh ra ở vạch đích sẽ khiến các bạn phải tự quan sát, tự đi tìm vạch đích khác để hướng tới. Công việc này cần phải trải qua một quá trình chiêm nghiệm, cần được sự dẫn dắt và giáo dục đúng đắn. Chúng ta sẽ không phải đi qua bậc thang thoát nghèo nhưng chúng ta sẽ phải tìm những nấc tháng khác “mông lung” hơn để khai phá sứ mệnh của bản thân.
Thật ra việc mang trên vai một sứ mệnh mạnh mẽ đôi lúc sẽ là gánh nặng. Nên mình hi vọng những bạn đang trong quá trình này sẽ biết cách cân bằng, tìm được đúng phương pháp để vươn lên trong những hoàn cảnh khắc nghiệt nhất.
Vậy đó, nếu nhìn những khía cạnh tích cực, ngay khi chúng ta sinh ra ở cách xa vạch xuất phát thì tụi mình vẫn có cớ để vươn lên và sống một cuộc đời hạnh phúc. Trong quá trình đó, tụi mình sẽ cảm thấy những “hạnh phúc” nhỏ bé ngay xung quanh mà mai này, khi “giàu có” chúng ta không tìm thấy được. Bài viết chỉ dựa trên trải nghiệm cá nhân và những chiêm nghiệm với mong ước một ngày nào đó sẽ được làm những nghiên cứu thực sự để kiểm chứng.
