thuonglibrary (Bài viết này dành cho các bạn có định hướng Marketing Dược ở các tập đoàn Đa quốc gia)
Mặc dù hiện tại không còn làm trong lĩnh vực Marketing (MKT), tuy nhiên, chị vẫn muốn gói ghém chút ít kinh nghiệm để trao gởi lại cho những bạn đang ấp ủ bước chân vào lĩnh vực này.
Nếu bạn nào đã từng tham dự buổi tâm tình về MKT Dược cách đây 2 tháng của chị, chắc sẽ hiểu được rằng MKT Dược đòi hỏi rất nhiều kĩ năng và kiến thức tổng hợp cao về Marketing + Dược. Do đó, nếu thật sự đam mê và sống chết theo đuổi công việc này, hãy tự trang bị ngay những hành trang này ngay từ thời sinh viên nhé.
Sau đây là 4 lĩnh vực kiến thức, kĩ năng (tạm gọi là kĩ năng) mà sinh viên Dược có thể trang bị ngay từ bây giờ để tạo nền tảng vững chắc cho con đường sự nghiệp Marketing sau này:
1. Tiếng Anh
Như chị đã từng chia sẻ, ngoại trừ vị trí Trình Dược Viên, các vị trí khác đều cần rất đến rất nhiều vốn liếng Tiếng Anh. Marketing sẽ không ngoại lệ, bởi tụi em sẽ trải qua những cuộc họp xuyên quốc gia và xuyên lục địa với các phòng ban khác nhau hoặc giao tiếp với các sếp lớn khá thường xuyên. Do đó, tụi mình cần ôn luyện để có thể nói lưu loát và giao tiếp thành thạo với ngôn ngữ này.
Vậy thì Tiếng Anh ở mức nào là đủ?
Nếu ở mức PE (Product Executive) thì Tiếng Anh chỉ cần ở mức 5.5 – 6.0 IELTS trở lên hoặc có thể giao tiếp ở mức “cảm thấy tự tin” và “truyền tải đủ thông tin” đối với người nói là đủ. Các vị trí cao hơn (Product Manager/Brand Mangager/Group Product Manager,…) thì yêu cầu tần suất gặp gỡ (meeting) và làm việc văn bản (email, chat) đối với Global (Công ty mẹ) nhiều hơn nên cần phải nâng level hơn xíu, nhưng chủ yếu vẫn sử dụng Tiếng Anh giao tiếp (communication) chứ không phải Tiếng Anh Học Thuật (Academic) nhé.
2 mảng chị thấy cần chú trọng khi học Tiếng Anh (để làm Marketing) là Tiếng Anh Business và Tiếng Anh Marketing, vì vậy tụi em có thể học sâu hơn các từ vựng, nghe và viết, đọc nhiều về 2 lĩnh vực này để vừa cập nhật chuyên môn vừa rèn luyện Tiếng Anh. Ngoài ra, có thể bổ sung thêm từ vựng ở mảng Research/Study để phục vụ cho quá trình đọc nghiên cứu và nghiên cứu sản phẩm mình phụ trách sau này.
Ở đây, chị giới thiệu một app hồi đó chị đã tận dụng để cải thiện vốn liếng ngoại ngữ của mình, chủ yếu là Speaking Skill (trong điều kiện thiếu môi trường để giao tiếp Tiếng Anh).
Đâu là nền tảng giúp tụi mình có thể nói tiếng anh thường xuyên với các giáo viên người bản xứ. Tụi em nên chọn những giáo viên giới thiệu profile có liên quan đến Business và Marketing, sau đó tham gia các course Business hoặc Advanced Business để cải thiện tiếng anh ở lĩnh vực này nhé.
Với việc click đăng ký Cambly bằng đường link phía dưới, bạn sẽ nhận được một bài học 10 phút miễn phí với các giáo viên người bản xứ.
https://www.cambly.com/invite/THUONG214?st=080121&sc=4
iTalki thì tương tự như Cambly nhưng cho phép mình mua từng gói lẻ và book nguyên gói đó với từng Giáo viên. Chi phí của iTalki có thể rẻ hơn (tùy thuộc vào học phí của từng Giáo Viên) nhưng giao diện thì hơi khó sử dụng và chưa phát triển được nhiều course học riêng biệt trên nền tảng này.
Với việc click đăng ký italki bằng đường link phía dưới, bạn sẽ nhận được 10$ để học thử với các giáo viên người bản xứ. Bạn có thể lựa chọn một giáo viên có mức chi phí <10$/buổi học để đăng ký học thử ngay nhé.
https://www.italki.com/i/ref/FcAfCB?hl=vi
2. Kĩ năng thuyết trình
Đối với MKT, thuyết trình là một kĩ năng thiết yếu và bắt buộc rèn luyện để truyền tải thông tin trong công việc. Thuyết trình len lỏi khắp mọi ngóc ngách của công việc Marketing.
Lên ý tưởng – Thuyết trình. Tiến hành dự án mới – Thuyết trình. Campaign (chiến dịch) mới – thuyết trình. Xin duyệt ngân sách – Thuyết trình. Tóm lại là, phải học được cách thuyết trình.
Chi tiết về cách học thuyết trình chị đã nhắn đến trong bài viết, tụi em có thể tham khảo nhé:
https://thuonglibrary.com/chuyen-di-lam/chuyen-mot-bai-thuyet-trinh/
Do đó, nếu muốn sau này làm việc tốt thì cố gắng xông pha, xung phong thuyết trình ở tất tần tật các buổi học. Nếu không, tụi mình có thể lập một group để tự tập cách thuyết trình với nhau. Mỗi một tuần một chủ đề để chia sẻ, vừa gia tăng kiến thức lại vừa tập được một kĩ năng quan trọng.
3. Tìm việc làm thêm liên quan đến Marketing
Xin việc vào làm vị trí Intern ở các công ty Dược là vị trí ưu tiên và là bước đặt chân vào nghề nhanh nhất.
Tuy nhiên, vị trí này không dễ nếu mình không ở Hồ Chí Minh/Hà Nội hoặc thành tích hiện tại chưa được nổi bật lắm. Ngoài ra, hạn chế về mặt thời gian cũng là thứ khiến tụi mình khó có thể trực tiếp “thực tập” ở những vị trí marketing đúng nghĩa. Nhưng không sao, tụi mình vẫn có thể học được một đống kinh nghiệm siêu chất lượng từ các công việc khác có liên quan đến Marketing
Sale/Cộng tác viên bán hàng:
Marketing muốn làm tốt thì phải luôn lấy nền tảng từ sale và hiểu sale. Đây là câu nói chị được mentor dạy và vẫn luôn tâm đắc tới giờ. Do vậy,việc trở thành một seller thực thụ sẽ giúp tụi em hiểu gần hơn với tâm lý của khách hàng, quan sát được hành vi của khách hàng và biết được các mấu chốt để hỗ trợ người bán hàng.
Không quan trọng làm sale/cộng tác viên bán hàng ở bất cứ lĩnh vực nào, miễn là tụi mình cố gắng trải nghiệm và học cách quan sát. Tụi em vẫn hoàn toàn có thể tự tích lũy óc quan sát và kinh nghiệm, kĩ năng sống của mình qua những công việc kiểu này.
Thời sinh viên, chị đã từng bán hàng ở shop Cây cảnh và bán hàng online. Vậy đấy, những công việc nhỏ vậy nhưng đã giúp cái CV của chị sáng lên rất nhiều so với việc chỉ ngồi học lý thuyết và tự đoán xem “khách hàng đang nghĩ gì” và “hành vi trên thực tế của khách hàng là gì”?
Thực tập tại các nhà thuốc:
Việc thực tập ở các nhà thuốc đã không còn xa lạ với sinh viên Dược. Tuy nhiên, đừng xem thực tập chỉ là một cột mốc để hoàn thành việc tốt nghiệp. Hãy cố gắng quan sát xem khách hàng/người bệnh quan tâm tới những yếu tố nào khi mua thuốc. Đối với các thuốc khác nhau, nhu cầu của khách hàng sẽ khác nhau.
Bên cạnh đó, quan sát luôn xem người bán thuốc sẽ có những mối quan tâm, suy nghĩ và hành động như thế nào khi bán thuốc. Ngoài ra, việc thực tập sẽ giúp cho tụi mình có thể làm quen được với các anh chị trình dược viên khi đi làm. Quan sát họ nói chuyện như thế nào, trình bày sản phẩm hay thuyết phục người dùng như thế nào. Điều này vừa tốt cho công cuộc phỏng vấn sau này, vừa giúp tụi mình hiểu thêm về công việc tương lai cũng như tâm tư, nguyện vọng của các seller Dược.
Quan sát và ghi chép lại quá trình để dùng cho sau này. Những kiến thức “sống” này sẽ rất hữu dụng để thấu hiểu được người tiêu dùng, khách hàng – những đối tượng chúng ta cần hướng tới để marketing sau này.
Quản lý fanpage/Viết content:
Hồi thời sinh viên, chị đã từng viết content cho một công ty rèm cửa. Điều này giúp chị trau dồi được từ ngữ và bắt đầu có một chút khái niệm về marketing.
Đặc biệt, nếu tụi em biết mở rộng góc nhìn, học thêm về digital marketing như SEO, Email Marketing, các hình thức Affiliate Marketing và Content Marketing, Facebook Ads, Google Ads thì chị tin chắc, đây sẽ là phương pháp thực tiễn nhất để tích lũy kinh nghiệm và mở rộng CV. Ngoài ra, tụi mình có thể học làm photoshop, design, thiết kế website để nắm được các yêu cầu của các task này và hợp tác với agency tốt hơn khi trở thành một Marketer Dược thực thụ.
Lưu ý rằng là khi làm Marketing Dược ở các công ty Đa quốc gia, tụi mình sẽ rất ít khi trực tiếp chạy Ads hay thiết kế video, hình ảnh, viết Content mà thường sẽ thông qua các agency (in-house hoặc outsource). Do đó, việc học và biết sẽ giúp tụi mình hợp tác tốt hơn và hiểu ý hơn với đối tác (là các agency) khi làm việc chớ thường sẽ không xắn tay áo làm trực tiếp đâu nhé.
Tham gia truyền thông/Marketing tại các Dự án Phi Chính Phủ hoặc trực tiếp thực tập tại các công ty
Như chị đã nói ngay lúc đầu, các công việc này thường rất kén người (sinh viên) và đòi hỏi phải đầu tư thời gian nhiều. Nhưng đây là cơ hội rất tốt và rất thực tế để tiếp xúc với công việc Marketing. Ở vị trí này, tùy thuộc vào từng công ty và thế mạnh (thể hiện khi phỏng vấn), bạn sẽ được giao cho công việc tương ứng.
Ví dụ: Nếu bạn mạnh về content (sáng tạo nội dung) thì công ty có thể giao cho bạn viết bài, định hướng content ở fanpage/website. Nếu bạn mạnh về digital (thiết kế, email marketing, google analysis) thì công ty sẽ giao cho bạn hỗ trợ về các mảng đó. Công việc thường sẽ là một mảng rất nhỏ trong khối lớn công việc lớn nhưng tụi mình sẽ có cơ hội quan sát, nhận thức từ từ về công việc marketing. Ngoài ra, việc tiếp xúc sớm với môi trường công sở sẽ giúp nâng cao được EQ – một trong những yếu tố siêu quan trọng để đứng vững và phát triển khi đi làm.
4. Tích lũy kiến thức marketing
Marketing luôn luôn cần một cái đầu mở để đón nhận những sự thay đổi và những kiến thức mới.
Chị đã đi qua 3 mảng của ngành Dược (Sale/Marketing/Medical). Trong 3 mảng đó, chị thấy Marketing đòi hỏi phải tích lũy kiến thức – kĩ năng rất nhiều từ những lĩnh vực khác nhau, không gói gọn trong kiến thức Marketing. Học và đổi mới mọi thứ mỗi ngày theo khách hàng và người tiêu dùng. Bởi vậy, nên việc tích lũy kiến thức và học trước các thứ cơ bản là rất quan trọng để phát triển về sau.
Tích lũy kiến thức về sách vở hoặc một khóa học về Marketing căn bản
Sách về Marketing có nhiều nhưng nên đọc kĩ trước cuốn sách marketing căn bản của Philip Kotler. Sau đó tự upgrade lên các sách phiên bản khác của Philip Kotler.
Thấu hiểu Tiếp thị từ A đến Z và Tiếp thị 4.0 – Philip Kotler : https://srtn.asia/w1vUCRDS
Ngoài ra, các bạn có thể đọc các loại sách Marketing khác tùy gu của từng người. Đây là các cuốn sách chị đã đọc và cảm thấy rất dễ dọc, có ví dụ thực tiễn cũng như ngôn ngữ dễ hấp thu.
Digital Marketing – Từ thực thi đến chiến lược – GAM: https://srtn.asia/w1vUCRDS
22 quy luật bất biến trong Marketing – Alries – Jack Trout: https://srtn.asia/w1vUCRDS
90-20-30 90 Bài Học Vỡ Lòng Về Ý Tưởng Và Câu Chữ – Tác giả Huỳnh Vĩnh Sơn: https://srtn.asia/w1vUCRDS
Ý Tưởng này là của chúng mình: https://srtn.asia/w1vUCRDS
(Chị để link sách ở TIKI dành cho các bạn muốn mua sách về đọc)
Nếu sắp xếp được thời gian và chi phí, việc trực tiếp học một khóa căn bản về Marketing sẽ tạo điều kiện cho chúng ta có những nền kiến thức, hiểu được những nguyên lý cơ bản trong Marketing. Marketing Dược vốn rất đặt thù nhưng vẫn sẽ dựa trên các nền móng cơ bản này nên không phải lo là học xong không áp dụng được gì đâu nhé.
Kiến thức từ thầy cô/các anh chị tiền bối đi trước:
Hiện nay, group về Marketing và Marketing Dược nhiều vô kể và chị thấy các anh chị có kinh nghiệm lão làng chia sẻ các kiến thức cũng khá nhiều. Do đó, mình có thể “âm thầm” theo dõi và tham gia các buổi chia sẻ của các anh chị để học hỏi ngay từ bây giờ. Thậm chí, tụi mình có thể tham dự các khóa học của các anh chị để học thêm kiến thức.
Tuy nhiên, cá nhân chị thấy nên đợi năm 5 hoặc sau khi ra trường thì mới nên tham gia các khóa chuyên sâu về Marketing Dược. Ở mức độ sinh viên thì chỉ nên ở mức tham gia các buổi chia sẻ, talkshow và nằm vùng để tích lũy kiến thức. Một phần vì các khóa học có chi phí tương đối cao, phần còn lại do chưa tiếp xúc với nghề nghiệp nên mức độ kết nối kiến thức đã học và công việc còn hạn chế.
Một vài trang web về Marketing có thể tham khảo:
Brandsvietnam:
Đây là trang web vừa cập nhật kiến thức, vừa có các khóa học free + có phí. Nên có thể ưu tiên học trước có khóa free và cập nhật các campagin tại đây nhé. Nhiều khóa free nhưng chị thấy nó siêu chất lượng đó.
Hồi xưa chị đọc phân tích insight và campaign ở đây để phỏng vấn marketing đó các bạn 😊
https://www.brandsvietnam.com/
IQVIA:
IQVIA là một công ty nổi tiếng về market research cho ngành y tế. Vì vậy, các khảo sát, thông tin của trang tương đối gần và sát với nghề. Tụi em có thể vào phần Menu sau đó click vào phần Insights để lấy các tài liệu free về nha. Sẵn tiện tiếp xúc với các biểu đồ và báo cáo trong nghành y tế luôn 😊
Tài liệu này siêu xịn sò mà không phải ai cũng biết đâu nhé!
Chị vẫn còn lại nhiều thứ chỉ muốn gói ghém lại như excel hay kĩ năng đọc bài báo khoa học .
Nhưng tóm lại là, chỉ cần sau 5 năm, tụi mình mài cho thiệt thuần thục 4 kĩ năng trên và giữ một cái đầu mở, ham học hỏi thì cơ hội sẽ mở ra chào đón tụi mình. 4 kĩ năng này sẽ như là “bộ sách giáo khoa” để giúp chúng ta có một nền tảng cơ bản, vững chắc tạo tiền đề quan trọng cho những bước tiến về sau. Việc phát triển nhanh hay chậm và đạt được những vị trí mình mong muốn sẽ phụ thuộc vào những “bộ sách tham khảo” khác và thái độ của mỗi cá nhân.
Tuy nhiên, việc quan trọng nhất và ưu tiên nhất là nên xác định chính xác mình muốn gì, cần gì và giỏi nhất ở lĩnh vực gì để rèn luyện và phát triển ở lĩnh vực đó. Đừng chỉ vì thấy Marketing là một lĩnh vực xu hướng của thời đại mà gò bản thân vào những thứ mình không yêu thích nhé.
Tham khảo thêm các bài viết về kĩ năng/thông tin khác tại các bài viết sau nhé:
Kĩ năng excel:
https://thuonglibrary.com/chuyen-di-lam/chuyen-hoc-excel/
Kĩ năng đọc nghiên cứu khoa học:
https://thuonglibrary.com/topics/nghien-cuu-khoa-hoc/
DISCLOSURE:
- Các thông tin của bài viết hoàn toàn dựa trên hiểu biết cá nhân, trải nghiệm và tham khảo các tài liệu chuyên ngành của Thương Library. Bài viết không đại diện cho bất kì cá nhân hay tổ chức nào khác. Vui lòng không sao chép thông tin khi chưa có sự đồng ý của Thương Library.
- Nếu có góp ý về bài viết bạn vui lòng để lại lời nhắn tại thư mục Lời nhắn gởi. Thương Library rất hân hạnh nhận các thắc mắc, góp ý để nội dung chất lượng hơn.
Thật tình cờ khi biết được blog của chị qua Ig của chị Chi Nguyễn. Bài viết rất bổ ích, em cảm ơn ạ.
Cám ơn em gái <3